Std 12 Gujarati vaykaran - શબ્દ સમૂહ માટે એક શબ્દ , સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષા તેમજ બોર્ડ પરીક્ષા આપનાર વિદ્યાર્થીઓ માટે ઉપયોગી શબ્દ સમૂહ માટે એક શબ્દ by Bharat Patel sir ( one touch education )
⊙ શબ્દ સમૂહ માટે એક શબ્દ ⊙
લાજ વિનાનો- નિર્લજ્જ
સુંદર સ્ત્રી - મધુશ્રી
ધારી ધારીને જોવું – તાકવું
સારા કાર્યો – સત્કાર્યો
સ્પર્શે નહિં તેવું - નિઃસ્પૃહ
બંદર પરનો હક – બંદરી હક
પર્વતનો રાજા -પર્વતરાજ
કાદવમાં ખીલતું ફૂલ - પંકજ
ગળ્યો ભાત - બિરંજ
સારી જાતનું ધોતિયું - થૈપાડું
એક રૂપિયા ભાર - તોલો
સેવવા યોગ્ય - સેવ્ય
પગે ચાલીને જવું તે – પગપાળા
કપડાં વણવાનું ઓજાર - સાળ
સારી સ્થિતિ કરવી તે - ઉદ્ધાર
જીવ વિનાનું - જડ
જે સ્થાયી નથી તે - અસ્થાયી
વારંવારે યાદ કરવું તે - રટણ
મોટા મુનિ - મુનિવર
કાકાનો દિકરો -પિતરાઈ
તપસ્યા કરનાર - તપસ્વી
લોઢાનો પોશાક - બખ્તર
સંન્યાસીનું એક પાત્ર - કમંડળ
માથું મુંડાવવું તે – મુંડન
છુંટું પડવું તે – વિયોગ
દુઃખ થવું તે – અરેરાટ
ભાઈ તરીકેની ફરજ – બંધુધર્મ
કાચી ઉંમર - સગીરવય
ટૂંકી લાકડી – દંડુકો
ચારનો સમુદાય -ચતુષ્ક
સંભવ હોવું તે - શક્ય
યાદ આવવુ તે - સાંભરવું
ઊંધું કરવું તે -ઊલટાવવું
પ્રશ્ન સાથે - સપ્રશ્ન
ચેતન નથી તેવું - અચેતન
તબલા વગાડનાર - તબલચી
જે ભણેલો નથી તે – અભણ
મોહ પમાડે તેવું - મોહક
ચાલવાનો સવારનો સમય - અહુર
પાણીનો કુંડ - હોજ
કપડાનો ફાટેલો ટૂકડો - ચીથરૂં
કર્મકાંડમાં આસ્થાવાળું - કર્મનિષ્ઠ
આગ્રહભરી વિનંતી - અપીલ
આગ્રહ રાખનાર -હિમાયતી
સો વર્ષનો ઉત્સવ – શતાબ્દી
જેની જોડ ન હોય તેવું – અજોડ
ધર્મ પ્રમાણેનું આચરણ - નીતિ
પોતાના પર આધારિત - સ્વાવલંબી
સંગ્રહ કરવો તે - પરિગ્રહ
ઘર જેવા સંબંધવાળુ - ઘરવટ
ડર વિનાનું - નીડર હિંસા વિના - અહિંસક
સારો મેળ સાધવો - સુમેળ
ઉંચા ઢોરાવાળી જમીન - ટેકરો
કાંટા વિનાનું - નિષ્કંટક
પંખીનું ઘર - માળો
અમરત્વ મળે તેવા - અમૃતસ્ત્રવિય
ચાંદીનો બનાવેલો ઘંટ-રોપ્યઘંટ
દીકરીની દીકરી- ભાણી
આશરો લેવાનું ઠેકાણું - આશ્રયસ્થાન
આત્માનું જ્ઞાન હોય તે - આત્મજ્ઞાની
ઘ૨નો સરસામાન - રાચરચીલું
બીજાને આધારે જીવનારું - પરોપજીવી
મર્મ પરનો પ્રહાર - મર્મપ્રહાર
લોકોમાં ચાલતી વાત - લોકવાયકા
કણસલાં કાપી લેવાં તે - લહાણી
મશાલને ધરનારો - મશાલચી
ઉપર ઓઢવાનું વસ્ત્ર - ઉપરણું
નીલમ નામનું રત્ન - મરકતમણિ
યોગથી પ્રાપ્ત થતી શક્તિ- યોગબળ
સાંકડો પગ રસ્તો - કેડી
મનને હરી લે તેવું - મનોહર
વૃક્ષોની હારમાળા - વનરાજી
એક જાતનું સુગંધીદાર લાકડું - અગર
સાથીનો પુત્ર - સારથીપુત્ર
મૂળ વગરના - નિર્મૂળ
વનમાં રહેવું તે - વનવાસ
યુધ્ધનું મેદાન - સમરાંગણ
આ લોકમાં નહિં હોય તેવું - અલૌકિક
જંગલમાં લાગતો અગ્નિ - દાવાનલ
સુંદર સુકોમળ સપ્રમાણ દેહ - દેહયષ્ટિ
છોડને પાણ સીંચવું તે - ટોયામણ
ચોવીસ તસુનું માપ લંબાઈ - ગજ
ખાતરપાડુંનું એક હથિયાર- ગણેશિય
પશુને પડે તેવો સખત માર - ઢોરમાર
શોકના આવેશમાં - શોકાવેશ
ગરીબડા મોઢે – દીનમુખે
દુઃખનો ભાર - આપદ્દભાર
સુરની પુત્રી - સુરાત્મજા
સ્વસ્થ ના હોવું તે - અસ્વસ્થ
અપરાધ કર્યો હોય એવો - કૃતાપરા
નાનોભાઈ- અનુજ
સ્પૃહા કે ઈચ્છા વિનાનું - નિસ્પૃહતા
પતિ અને પત્ની - દંપતી
ભેગું કરનાર- પરિગૃહી
માગવાની વૃત્તિ - યાચકવૃત્તિ
કશુક શુભ થવાનો સંકેત - શુકન
જેનો અંત નથી તેવું - અનંત
ભૂમિને ધારણ કરનાર- ભૂધર
શ્રવણ દ્વારા પ્રાપ્ત કરેલું - શ્રુતિ
કાનમાં પહેરવાનું એક ઘરેણું - કુંડળ
જુદાં જુદાં રૂપે - જૂજવે રૂપે
નદીની પહોળાઈ - પટ
વેરાન પ્રદેશ - વગડો
કપાસ કે એરંડાનું સૂકું લાકડું - સાંઠી
ઘુમ્મટવાળું ઘાસનું ઝૂંપડું - કૂબો
અભિમાન વિનાના - નિરાભિમાની
કારણ વિના - નિષ્કારણ
મોટુ પગલું – ડાંફ
ઘરેણાં રાખવાની મોટી પેટી - મજૂ
લાજ કાઢવી તે – ઘૂમટો
શબ્દ વિનાનું - નિઃશબ્દ
બળ વિનાનું - નિર્બળ
અપેક્ષાવાળું - સાપેક્ષ
જેનું મૂલ્ય નથી તે - અમૂલ્ય
ખંડિત ના હોય તેવું – અખંડિત
પૂર્વે ન બન્યું હોય તેવું - અપૂર્વ
ગિરિને ધારણ કરનાર- ગિરિધર
નાણાંની આપ-લે માટેની ચિઠ્ઠી-હૂંડી
સૂક્ષ્મ ઝીણી નજર - ગીધદૃષ્ટિ
શોષણ કરનાર - શોષક
પાણીનો અધિષ્ઠાતા દેવ - વરુણ
આધાર વગરનું -નિરાધાર
દેવોનો રાજા - ઈન્દ્ર,દેવરાજ
મૃત્યુનો દેવતા - યમરાજ
ભય વગરનું - નિર્ભય
જીવમાત્ર પ્રત્યે એકાત્મકતા સરખાપણું - સમરસતા
પોતાનું કામ પોતાની જાતે જ કરે તે - સ્વાવલંબન
આનંદ સાથે લેવાતું ભોજન - મિજબાની
મૃતદેહને જમીનમાં ખાડો ખોદી દાટવો તે- દફન
ગામનો ચોકિયાત - રક્ષક, પસાયતો
સંતતિ ના હોય તેવા - વાંઝિયા
જૂની લાકડીની પેટી - ઈસ્કોતરો
ધૂળ વિનાનું - વિરજ
પાંચેય ઈન્દ્રિયો પર અંકુશ રાખવો તે - બ્રહ્મચર્ય
સંગ્રહ ન કરવો તે - અપરિગ્રહ
વેદોનો અંતિમ ભાગ - વેદાંત
સ્વાદ વિનાનું ખાવાનું વ્રત - અસ્વાદવ્રત
લોખંડનું જમીન ખોદવાનું ઓજાર- કોશ
મૃતદેહ પર વીંટાળવામાં આવતું વસ્ત્ર - ખાંપણ
આંખનો પલકારો - નિમિષ
વંશપરંપરાથી ચાલતો આવેલો વિશિષ્ટ ધર્મ આચાર - કુલધર્મ
કાગડાની બોલી - કાગવાણી
કસ્તૂરી મૃગની ઘૂંટીમાંથી નીકળતો સુગંધી પદાર્થ - કસ્તુરી
કશુંક અજુગતું થવાના સંકેત - અપશુકન
જેને ઉપમા ન આપી શકાય તે - અનુપમ
સત્ય માટેના આગ્રહ સાથે લડાતી લડત - સત્યાગ્રહ
હૃદયને ગમી જાય તેવું - હૃદયંગમ
લોકોનું હિત સાધનાર - લોકહિતસાધક
ગામમાં સૌને બેસવાની જગ્યા - ચોરો
કચરો – પૂંજો નાખવાની જગ્યા- ઉકરડો
પાસે રહેનાર - અંતેવાસી
શિક્ષિત વ્યક્તિઓનો આચાર - શિષ્ટાચાર
જેનું નસીબ સારું નથી તે - કમનસીબ
સિપાઈઓને રહેવાની ઓરડીઓની લાંબી હાર - બેરેક
સવાર સમય – સંજોગ પ્રમાણે - અહૂર
વડના વૃક્ષ પર આવતું ફળ - ટેટો
વડની વાડ પર ફૂટેલું કૂણું મૂળિયું - વડવાઈ
એક બંગાળી મીઠાઈ- રસગુલ્લાં
તળવાનું સાધન - કડાઈ
હાથી, ઘોડા,રથ અને પાયદળ – એ ચાર અંગવાળી - ચતુરંગિણી
સહાનુભૂતિપૂર્વક ખુશીનો ટેકો આપવો તે - અનુમોદન
જેનો આચાર શુધ્ધ નથી તે - અનાચાર
બદચલન સ્ત્રી - કુલટા
પાંચ નદીઓનો પ્રદેશ - પંચાળ,પંજાબ
સહન કરવાની શક્તિ - પગરવ
પગના ચાલવાથી થતો અવાજ- પગરવ
ઈન્દ્રનું ઉપવન - નંદનવન
સાંજનું ભોજન – વાળુ
ઘરની આગળનો મુખ્ય ભાગ - ઓસરી
બૃહ્દ વિશ્વ - બ્રહ્માંડ
બૌધ્ધ કે જૈન સાધુ - શ્રમણ
દેહનો અંત થવો તે - દેહાંત
કસવાળી નાની ચોળી - કમખો
વેરાન પ્રદેશ - વગડો
વંશપરંપરાથી ચાલતો આવેલો વિશિષ્ટ ધર્મ આચાર - કુલધર્મ
નિરાધાર બાળકો માટેનો આશ્રમ - અનાથાશ્રમ
સારો માણસ – સજ્જન
રાજદ્વારી પુરૂષ - મુત્સદ્દી
નવું આવનારું- આગંતુક
આભારવશ - ઉપકૃત
પ્રાણને ટકાવી રાખનાર વાયુ-પ્રાણવાયુ
ઉપરાઉપરી લાકડીઓનો માર - તડાપીટ
ઘડિયાળની શોધ પહેલાં વપરાતું સમય માપવાનું સાધન - રેતની શીશી
બુદ્ધિ જેની સ્થિર છે તેવો - સ્થિતપ્રજ્ઞ
વાંચવા માટેનું સ્થાન - વાચનાલય
ગુરુ પાસેથી વ્રત, નિયમ કે મંત્ર લેવો તે - દીક્ષા
જટા ધરાવતા અસુર રાજા - જટાસુર
ગભરાટથી, વ્યાકુળતાથી વ્યગ્ર - સંભ્રમે
રૂંવાડે રૂંવાડે - રોમદ્વારે
સૌથી મોટો ગાદી વારસ - પાટવીકુંવર
જીવમાત્ર પ્રત્યે એકાત્મા સરખા-પણું - સમરસતા
જીવનભર કારાવાસની સજા - જન્મટીપ
ધ્યાનથી જોવું - નિરીક્ષણ
જડબાને તોડે તેવું - જડબાતોડ
પાર વિનાનું - અપાર
આગ્રહ રાખનાર - હિમાયતી,આગ્રહી
તિરસ્કાર પામેલું - બહિષ્કૃત
હિમાલયમાંથી નીકળતી નદી - હિમસુતા
સમુદ્રમાં લાગતો અગ્નિ - વડવાનલ
વ્રજ - ઈન્દ્રનું શસ્ત્ર પડ્યું હોય એવો આઘાત - વજ્રપાત
આશ્વાસનયુક્ત શબ્દો - આશ્વાસન
દરબારી કે મુસલમાની વિવેકમાં વપરાતો ઉદ્ગાર - હજૂર
કોઈને મારી નાખવા મોકલેલો માણસ - મારા (મારો)
બીજાના હિતાર્થે કાર્ય કરવું - પરહિતપરાયણતા
કૂતરાને ખાવા નાખવાનું સાધન - ચાટ
